Τριανταφυλλιά Δεληγιαννίδου,
Ειδικός Ιατρός Εργασίας, συνεργάτης ΙΑΣΩ Θεσσαλίας
Τι είναι η γρίπη;
Η γρίπη είναι λοίμωξη του αναπνευστικού συστήματος που οφείλεται στον ιό της γρίπης ( Influenzae virus ). Ο ιός της γρίπης είναι RNA ιός και διακρίνεται σε τρείς τύπους- είδη : A,B και C. Οι ιοί τύπου Α και Β αποτελούν τα κύρια αίτια γρίπης στον άνθρωπο , προκαλώντας μάλιστα σε ορισμένες περιπτώσεις σοβαρές επιδημίες, ενώ ο τύπος C είναι πιο σπάνιος και προκαλεί συνήθως ηπιότερες λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος, κυρίως σε μικρά παιδιά. Ο τύπος Α διακρίνεται σε υποτύπους με βάση δύο επιφανειακά αντιγόνα: την Haemaglutinin (H) και την Neuronaminidose (N).
Στην Ευρώπη, η γρίπη εκδηλώνεται τακτικά ως ετήσια επιδημία κατά τη διάρκεια του χειμώνα.
Από γρίπη μπορούν επίσης να μολυνθούν και τα ζώα (π.χ. η γρίπη των πτηνών και η γρίπη των χοίρων) και, σε ορισμένες περιπτώσεις, τα ζώα μπορούν στη συνέχεια να μολύνουν τους ανθρώπους.
Εκτός από τις εποχικές επιδημίες, περιστασιακά εμφανίζονται και νέοι ιοί της γρίπης που προκαλούν πανδημίες. Πανδημία γρίπης είναι η ταχεία εξάπλωση νέας ανθρώπινης γρίπης σε παγκόσμιο επίπεδο.
Ποια είναι τα συμπτώματα της γρίπης;
Δεν νοσούν όλοι όσοι έχουν μολυνθεί από τον ιό της γρίπης. Για όσους νοσούν, τα συνήθη συμπτώματα που παρουσιάζουν είναι:
- πυρετός ή πυρετώδης κατάσταση
- πονοκέφαλος
- μυϊκός πόνος
- γενική αίσθηση ασθένειας
- ρινική καταρροή
- πονόλαιμος
- βήχας.
Η σοβαρότητα της νόσου παρουσιάζει σημαντικές διακυμάνσεις, από έλλειψη συμπτωμάτων έως σοβαρή νόσηση. Σε μη επιπλεγμένα περιστατικά, τα συμπτώματα υποχωρούν συνήθως από μόνα τους εντός μίας εβδομάδας από την εμφάνισή τους.
Ποιες είναι οι επιπλοκές της γρίπης;
Στις επιπλοκές της γρίπης περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, η πνευμονία και η εγκεφαλίτιδα (φλεγμονή του εγκεφάλου).
Σοβαρή νόσηση και επιπλοκές απαντούν συχνότερα σε πολύ μικρά παιδιά, σε ευπαθείς ηλικιωμένους και σε συγκεκριμένες ευπαθείς ομάδες. Ωστόσο, περίπου το 50% των παιδιών και των ενηλίκων σε ηλικία εργασίας που χρήζουν εντατικής θεραπείας δεν έχουν προϋπάρχουσες ιατρικές παθήσεις.
Πώς μεταδίδεται η γρίπη;
Η γρίπη μεταδίδεται εύκολα από άνθρωπο σε άνθρωπο, κυρίως μέσω της άμεσης επαφής με εκκρίσεις μολυσμένων ασθενών, όπως υγρά σταγονίδια που ελευθερώνονται όταν οι ασθενείς βήχουν ή εκπνέουν. Η γρίπη μεταδίδεται επίσης μέσω εκκρίσεων που επικάθονται σε χέρια, υφάσματα και επιφάνειες που αγγίζουν οι άνθρωποι.
Πώς μπορεί να προληφθεί η γρίπη;
Ο εμβολιασμός είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος πρόληψης της γρίπης. Τα κράτη μέλη της ΕΕ συνιστούν τον εμβολιασμό κατά της εποχικής γρίπης για τις ευπαθείς ομάδες, όπως π.χ. για τους ενήλικες μεγαλύτερων ηλικιών, το ηλικιακό εύρος των οποίων κυμαίνεται από τους άνω των 50 ετών (≥50) έως τους άνω των 65 ετών (≥65) ανάλογα με τη χώρα και τις χρόνιες ιατρικές παθήσεις του κάθε ατόμου.
Επίσης, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) και η ΕΕ συνιστούν στις χώρες να βελτιώσουν την εμβολιαστική κάλυψη για τους εργαζόμενους στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης. Τα περισσότερα κράτη μέλη της ΕΕ ακολουθούν τις συστάσεις του ΠΟΥ για τον εμβολιασμό των εγκύων, και ορισμένα εξ αυτών ακολουθούν τις συστάσεις για τον εμβολιασμό υγιών παιδιών ηλικίας από 6 μηνών έως 5 ετών.
Η αναβάθμιση των εμβολίων κατά της εποχικής γρίπης είναι απαραίτητη σε ετήσια βάση, καθώς οι ιοί τις γρίπης μεταλλάσσονται συνεχώς.
Αντιγριπικα εμβόλια-Νέα εμβόλια
Τα εμβόλια που κυκλοφορούν φέτος είναι 6.
Τα 4 είναι τα απλά -τετράδύναμά το ένα από αυτά είναι για άτομα που έχουν σοβαρή αλλεργία στο αυγό.
Τα αλλά δυο είναι καινούργια για αυτούς που είναι πάνω από 65 ετών.
Το ένα είναι με τετραπλάσια δόση αντίγονο του ιού ενώ το άλλο είναι με την ιδιά δόση και ανοσοενισχυτικό. Αυτά είναι πιο αποτελεσματικά στην πρόληψη της γρίπης και των επιπλοκών σε άνω των 65 ετών. Αν δεν βρίσκει κάποιος από αυτά μπορεί να κάνει το συμβατικό χωρίς να καθυστερήσει ο εμβολιασμός. Οι ανεπιθύμητες ενέργειες( πονοκέφαλος, μυαλγίες, κ.λ.π.) μπορεί να είναι λίγο πιο έντονες με τα νέα εμβόλια αλλά περνούν σε 2-3 ημέρες.
Πρέπει να εμβολιάζονται άτομα που ανήκουν στις παρακάτω ομάδες:
1. Άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω
2. Παιδιά (6 μηνών και άνω) και ενήλικες με έναν ή περισσότερους από τους
παρακάτω επιβαρυντικούς παράγοντες ή χρόνια νοσήματα:
- ● Χρόνια νοσήματα αναπνευστικού, όπως άσθμα, χρόνια αποφρακτική
- πνευμονοπάθεια.
- Καρδιακή νόσο με σοβαρή αιμοδυναμική διαταραχή
- Ανοσοκαταστολή (κληρονομική ή επίκτητη)
- Μεταμόσχευση οργάνων και μεταμόσχευση μυελού των οστών
- Δρεπανοκυτταρική αναιμία (και άλλες αιμοσφαιρινοπάθειες)
- Σακχαρώδη διαβήτη ή άλλο χρόνιο μεταβολικό νόσημα
- Χρόνια νεφροπάθεια
- Χρόνιες παθήσεις ήπατος
- Νευρολογικά-νευρομυϊκά νοσήματα
- Σύνδρομο Down
3. Έγκυες γυναίκες ανεξαρτήτως ηλικίας κύησης, λεχωΐδες και θηλάζουσες.
4. Άτομα με νοσογόνο παχυσαρκία (Δείκτη Μάζας Σώματος >40Kg/m2) και
παιδιά με ΔΜΣ >95ηΕΘ.
5. Παιδιά που παίρνουν ασπιρίνη μακροχρόνια (π.χ. για νόσο Kawasaki,
ρευματοειδή αρθρίτιδα και άλλα).
6. Άτομα που βρίσκονται σε στενή επαφή με παιδιά μικρότερα των 6 μηνών ή
φροντίζουν ή διαβιούν με άτομα με υποκείμενο νόσημα, που αυξάνει τον
κίνδυνο επιπλοκών της γρίπης.
7. Κλειστοί πληθυσμοί, όπως προσωπικό και εσωτερικοί σπουδαστές (σχολείων,
στρατιωτικών και αστυνομικών σχολών, ειδικών σχολείων κλπ.), νεοσύλλεκτοι,
ιδρύματα χρονίως πασχόντων και μονάδες φιλοξενίας ηλικιωμένων,
καταστήματα κράτησης .
8. Εργαζόμενοι σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας (ιατρονοσηλευτικό
προσωπικό, λοιποί εργαζόμενοι, φοιτητές επαγγελμάτων υγείας σε κλινική
άσκηση) και σε κέντρα διαμονής προσφύγων-μεταναστών.
9. Άστεγοι.
10. Κτηνίατροι, πτηνοτρόφοι, χοιροτρόφοι, εκτροφείς, σφαγείς και γενικά άτομα
που έρχονται σε συστηματική επαφή με πτηνά ή χοίρους.
Πότε χορηγείται το αντιγριπικό εμβόλιο;
Επειδή ο ιός της γρίπης μπορεί να υποστεί μικρές δομικές αλλαγές (μεταλλάξεις) κάθε χρόνο, ο εμβολιασμός είναι αναγκαίο να επαναλαμβάνεται ετησίως, πριν την έναρξη της εποχής της γρίπης.
Στην Ελλάδα, και γενικά στο Βόρειο Ημισφαίριο της γης στο οποίο ανήκει η Ευρώπη, η εποχή της γρίπης είναι από Νοέμβριο εως και Απρίλιο.
Ο αντιγριπικός εμβολιασμός γενικά περιλαμβάνει μια μόνο δόση του εμβολίου ετησίως. Οι εξαιρέσεις αφορούν ορισμένα βρέφη και παιδιά μικρότερα των 9 ετών.
Πόσο αποτελεσματικό είναι το αντιγριπικό εμβόλιο;
Τα άτομα που εμβολιάζονται κατά της γρίπης παράγουν αντισώματα έναντι του ιού περίπου 2 εβδομάδες μετά την χορήγηση του εμβολίου.
Το ποσοστό των εμβολιασμένων ατόμων που δεν θα νοσήσουν καθόλου από γρίπη συνήθως ανέρχεται στο 50-80%.
Όσοι όμως εμβολιαστούν και στη συνέχεια νοσήσουν από γρίπη, είναι πιθανότερο να έχουν πιο ήπια συμπτώματα και μικρότερη διάρκεια νόσου, συγκριτικά με όσους δεν έχουν κάνει το εμβόλιο.
