Ο πανηγυρικός λόγος από την εκπαιδευτικό κα Ελένη Αναγνωστοπούλου:
«Η σημερινή μέρα είναι ημέρα μνήμης και τιμής για ολόκληρο το Έθνος το οποίο σύσσωμο την 28η Οκτωβρίου του 1940 έγραψε μια ακόμη λαμπρή σελίδα στην μακραίωνη ιστορία του.
Το 1929 η κρίση του μεσοπολέμου, οδηγεί τους λαούς να αμφισβητήσουν τις ικανότητες των δημοκρατικών δυνάμεων, ότι μπορούν να αντιμετωπίσουν τα πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα, που ανακύπτουν συνεχώς. Η ταραγμένη αυτή περίοδος επιτρέπει την άνοδο και την επιβολή ολοκληρωτικών καθεστώτων. Ο φασισμός είναι πλέον γεγονός. Από τις πολιτικές και κοινωνικές ανακατατάξεις δεν δύναται να απουσιάζει και η περίπτωση της Ελλάδας. Μια χώρα μικρή, που προσπαθεί να πορευτεί το δρόμο της μέσα από τις Συμπληγάδες Πέτρες ενός πολιτικού και στρατιωτικού παιχνιδιού. Σύντομα ο κόσμος θα οδηγηθεί και πάλι σε μια πολεμική συμπλοκή, γνωστή ως ο Δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος. Είκοσι χρόνια μετά τον Πρώτο Μεγάλο Πόλεμο όλα σχεδόν τα κράτη της Ευρώπης θα παρασυρθούν στην δίνη ενός πολέμου, ακόμη πιο καταστροφικού.
Ο πόλεμος δεν αργεί να φτάσει και στα Βαλκάνια, γεγονός που στρέφει την προσοχή της Ιταλίας προς την Ελλάδα. Δεν γνώριζαν όμως ότι επρόκειτο για μια χώρα που δεν δέχεται να προκληθεί, που δεν συγκατανεύει στην απεμπόληση της εθνικής της ανεξαρτησίας, που με τόσο αγώνα και πείσμα κατάφερε να κερδίσει.
Έτσι φτάσαμε στην 28η Οκτωβρίου του 1940, ημέρα Δευτέρα και ώρα 5.20 το ξημέρωμα, όπου η χώρα μας δρασκέλισε το κατώφλι του πολέμου. Ενεπλάκη σε έναν πόλεμο που αν και δεν τον ήθελε, δεν μπορούσε να αποφύγει. Και εφόσον δεν μπορούσε να τον αποφύγει αποφάσισε να αντεπιτεθεί με όλες τις δυνάμεις της.
Τα γεγονότα γνωστά, χιλιοειπωμένα. Θα μπορούσα χάριν οικονομίας χρόνου να μην τα μνημονεύσω. Όμως πώς να προσπεράσει κανείς το μεγαλείο της απάντησης στο ταπεινωτικό ιταλικό τελεσίγραφο και την λιτότητα του πολεμικού ανακοινωθέντος: «…Από της 6ης και 30 πρωινής σήμερον αι ιταλικαί στρατιωτικαί δυνάμεις προσβάλλουν τα ημέτερα τμήματα προκαλύψεως της Ελληνοαλβανικής μεθορίου. Αι ημέτεραι δυνάμεις αμύνονται του πατρίου εδάφους».
Ξάφνιασε το ΟΧΙ της Ελλάδας. Ξάφνιασε τον Μουσολίνι η περήφανη ελληνική απάντηση. Ήταν σίγουρος πως οι ενέργειες εκφοβισμού που προηγήθηκαν –με αποκορύφωμα τον τορπιλισμό της «Έλλης» τον 15Αύγουστο του ιδίου χρόνου- είχαν προετοιμάσει το έδαφος για μια άνευ όρων παράδοση. Ξάφνιασε και τον υπόλοιπο κόσμο, τους όχι και τόσο ισχυρούς Ευρωπαίους, που νόμιζαν πως ονειρεύονται. Πως είναι δυνατόν, αναρωτήθηκαν, ένας τόσο μικρός λαός, να τα βάλει με μια υπερδύναμη «Αν η Ελλάδα ενέδιδε στο τελεσίγραφο του Μουσολίνι κανείς δεν θα είχε το δικαίωμα να την κατηγορήσει» είπε σε ραδιοφωνική ομιλία του το 1942 ο Βρετανός υπουργός.
Αλλά κυρίως, το ΟΧΙ, η αντίσταση, έδωσε ελπίδα. «Ο φασισμός δεν είναι ανίκητος» ήταν το μήνυμα. Ο ανεπαρκής ρουχισμός τα ελάχιστα πυρομαχικά, η υπεροπλία του αντιπάλου, το δύσβατο έδαφος, οι ακραίες καιρικές συνθήκες της εποχής, δεν στάθηκαν ικανά να ανακόψουν τον ενθουσιασμό και την αυτοθυσία του ελληνικού στρατού που όχι μόνο κατόρθωσε να αντιμετωπίσει την επίθεση, αλλά και να περάσει στην αντεπίθεση. Διείσδυσε βαθιά στο έδαφος της Βορείου Ηπείρου και κατέλαβε μια σειρά από σημαντικές πόλεις: Κορυτσά, Μοσχόπολη, Αργυρόκαστρο, Άγιοι Σαράντα.
Στο τέλος του χρόνου οι Ιταλοί βρέθηκαν απωθημένοι 60 χλμ πέρα από τα αλβανικά σύνορα. Συνέτριψε ο ελληνικός στρατός και την σφοδρή «εαρινή επίθεση» που παρακολουθούσε ο ίδιος ο Μουσολίνι. Ήταν πλέον θέμα χρόνου «ακόμη και στη Ρώμη γαλανόλευκη να υψώσουμε σημαία ελληνική».
Η αποτυχία των Ιταλών οδήγησε στις 6 Απριλίου του 1941 στην Γερμανική επέμβαση. Η ιταλογερμανική συμμαχία – ο «Άξονας»- έπρεπε να παραμείνει αρραγής και οι επιδιώξεις του στη Βαλκανική να υλοποιηθούν. Αν και ο αγώνας ήταν άνισος, ο ελληνικός στρατός αντιμετώπισε με την ίδια αυταπάρνηση τις σιδερόφραχτες μεραρχίες του Χίτλερ. Αλλά, τώρα πια, αυτό δεν ήταν αρκετό. Οι αγωνιστές του Ρούπελ παραδόθηκαν και οι Γερμανοί μπήκαν στην Αθήνα στις 27 Απριλίου του 1941.Ακολούθησε μια περίοδος στυγνής Κατοχής, την οποία ο ελληνικός λαός αντιμετώπισε επίσης με θάρρος και αγωνιστική διάθεση. Η Χώρα παρόλο που υπέκυψε στρατιωτικά, ποτέ δεν συνθηκολόγησε!
Στην περίοδο της τριπλής κατοχής η Ελλάδα υπέστη τεράστιες καταστροφές. Οι κατακτητές διέλυσαν τον παραγωγικό ιστό της χώρας. Προέβησαν σε υποχρεωτικό δανεισμό από την Τράπεζα Ελλάδος χωρίς ποτέ να επιτρέψουν το ποσόν, γνωστό σ’ εμάς ως κατοχικό δάνειο. Καταλήστεψαν την πολιτιστική μας κληρονομιά κλέβοντας πολύτιμα βιβλία, λεηλατώντας αρχαιολογικούς θησαυρούς και έργα τέχνης. Το αποκορύφωμα της θηριωδίας τους όμως υπήρξαν τα 89 αναγνωρισμένα ολοκαυτώματα σε όλη την ελληνική επικράτεια, οι εκτελέσεις αθώων αμάχων, ακόμα και παιδιών, ως αντίποινα σε πράξεις αντίστασης του λαού μας. Τα αρχεία του Ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών βρίθουν από επίσημες αναφορές μαζικών εγκλημάτων των κατοχικών δυνάμεων. Σε πολλά από αυτά τα μαζικά εγκλήματα οι γερμανοί ξεπέρασαν και τη διαταγή: «100 Έλληνες για έναν Γερμανό». Ποιος μπορεί να ξεχάσει τους 1.100 νεκρούς στα Καλάβρυτα, τους 444 στο Κομμένο Άρτας, τους 229 στο Δίστομο, τους 290 στο Μεσόβουνο, τους 280 στην Κλεισούρα Καστοριάς καθώς και τη λεηλασία της Κανδάνου στην Κρήτη;
Η απελευθέρωση όμως, δεν άργησε να έρθει. Στις 12 Οκτωβρίου 1944 οι Γερμανοί έφυγαν από την Ελλάδα. Έτσι έληξε ένας τετράχρονος αγώνας που έγραψε σελίδες δόξας στην ιστορία του τόπου μας.
Αξιόλογη ήταν και η συμβολή της Σκοπέλου στον Αγώνα.
- Τον Απρίλιο-Μάιο του 1941 λόγω της κατάρρευσης του μετώπου, 100 περίπου αξιωματικοί και οπλίτες των συμμαχικών δυνάμεων φυγαδεύονται στην Τουρκία με το γλωσσιώτικο πλοίο «Αλμπέρτα».
- Στις 10 Ιουνίου του ίδιου έτους η Σκόπελος περιλαμβάνεται στην ιταλική ζώνη κατοχής.
- Το 1942 αν και η πείνα βασανίζει τον πληθυσμό, η αλληλεγγύη των κατοίκων περιορίζει τα θύματα σε μολις 17.
- Στην Σκόπελο ανέπτυξε αντιστασιακή δράση το 54ο Σύνταγμα του Ε.Λ.Α.Σ και το ναυτικό του Ε.Λ.Α.Ν. Κύριο μέλημά τους οι φυγαδεύσεις Άγγλων στρατιωτών και οι αναφορές κινήσεων των εχθρικών πλοίων.
- Τον Αύγουστο του 1943 καταφεύγουν στην Γλώσσα 14 Ισραηλίτες από τη Θεσσαλονίκη, όπου και θα παραμείνουν ως το τέλος της Κατοχής.
- Τον επόμενο μήνα με την συνθηκολόγηση της Ιταλίας η Σκόπελος περνά στον έλεγχο των ανταρτών του Ε.Λ.Α.Σ.
- Τον Μάρτιο του 1944 οι γερμανικές δυνάμεις εγκαθιστούν μόνιμη φρουρά στο νησί. Και λίγους μήνες αργότερα, τον Αύγουστο, η Γλώσσα απειλείται με ολοκαύτωμα λόγω της απαγωγής του φρουράρχου Γιόζεφ Άντλερ στην Σκιάθο, η οποία πυρπολήθηκε.
1940-2022. Από τότε πέρασαν 82 χρόνια. Οι εποχές άλλαξαν, ο άνθρωπος εξελίσσεται προς την δημοκρατία, όχι όμως και οι αφανείς προθέσεις των κρατών. Τον Χίτλερ και τον Μουσολίνι αντικατέστησε επάξια ένα παγκόσμιο σύστημα που αναγνωρίζει μόνο αριθμούς και συμφέροντα και ο πόλεμος πλέον είναι οικονομικός, πνευματικός και ηθικός. Είναι πόλεμος κατά των αρχών, των ιδεών και αξιών της φυλής μας. Πόλεμος που χτυπά τις ρίζες της.
Ο Θουκυδίδης υποστήριζε ότι η ανθρώπινη φύση, το διαχρονικό ανθρώπινο ένστικτο, κηρύττει τους πολέμους, προκαλεί στρατιωτικές συγκρούσεις και αδιαφορεί για το δίκαιο και το άδικο.
Οι ήρωες του έπους του ’40, κάθε τέτοια μέρα, όπως η σημερινή, προβάλλουν μπροστά μας τα ιδανικά που χαρακτηρίζουν τον Έλληνα εδώ και 3000 χρόνια και αυτά είναι: η αγάπη για την ελευθερία, η μεγαλοψυχία, το φιλότιμο, η αξιοπρέπεια, η συνέπεια στην εκτέλεση του καθήκοντος, το χρέος απέναντι στην Ιστορία και η αγάπη στον Θεό και την πατρίδα.
Αγαπητοί συμπολίτες,
ας αγρυπνούμε σε μια περίοδο που κυριαρχούν οι μεταβλητές.
Το ατομικό συμφέρον ας υποχωρήσει και ας υπηρετήσει το κοινό καλό.
Ας μην αφήσουμε την έννοια «Έλληνας» να αντικατασταθεί από την μοντέρνα έννοια «πολίτης του κόσμου» αφού και τα δυο μπορούν να συνυπάρξουν χωρίς να χάσουμε την ταυτότητά μας.
Ας διατηρήσουμε την τιμή μας.
Ας διαφυλάξουμε τη θέση μας στην ιστορία
και να είμαστε βέβαιοι ότι η Ελλάδα θα βγει και πάλι νικήτρια στις σύγχρονες αντιξοότητες που αντιμετωπίζει και δύναται να αντιμετωπίσει.
Τιμή και δόξα στους αθάνατους νεκρούς του έπους του ’40.
Τιμή και δόξα σ’ αυτούς που αγωνίστηκαν και αγωνίζονται για την ελευθερία και την αξιοπρέπεια.
Τιμή και δόξα σ’ αυτούς που αντιστάθηκαν και αντιστέκονται.»
