Το διήμερο 14-15 Ιουλίου 2023, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ «Μέρες Ρεμπέτικου στη Σκόπελο», πραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία το Διεθνές Συνέδριο για τη Δημοφιλή Μουσική στην Ελλάδα, στο οποίο συμμετείχαν 20 ερευνητές και ερευνήτριες από την Ελλάδα, την Αγγλία και την Αμερική.
Ευχαριστούμε για την ιδιαιτέρως θερμή φιλοξενία τους δύο φορείς που ανέλαβαν την πρωτοβουλία να συνδιοργανώσουν το συνέδριο: τον Πολιτιστικό και Λαογραφικό Σύλλογο Σκοπέλου και το Τμήμα Mουσικών Σπουδών τoυ Πανεπιστημίου του Ιλλινόις.
Οι εργασίες της διήμερης αυτής συνάντησης ήταν ανοικτές για το ευρύτερο κοινό και είχαν ως βασικό θέμα τους την παρουσίαση των πλέον πρόσφατων θεωρητικών και μεθοδολογικών προσεγγίσεων, καθώς και των επίκαιρων συζητήσεων που απασχολούν την ερευνητική κοινότητα της δημοφιλούς μουσικής στην Ελλάδα. Ταυτόχρονα, στο επίκεντρο του φόρουμ βρέθηκε η δυνατότητα διεύρυνσης του πεδίου μελέτης της δημοφιλούς μουσικής με νέα μουσικά είδη, τόσο σε ιστορικό (ρεμπέτικο, λαϊκό, ροκ) όσο και σε συγχρονικό επίπεδο (χιπ-χοπ/ραπ, θρησκευτικές μουσικές, ηλεκτρονική μουσική, σύγχρονη ελληνική ποπ, τζαζ κ.λπ.). Οι επιμέρους ανακοινώσεις τροφοδότησαν τον διάλογο γύρω από ποικίλες διαστάσεις της δημοφιλούς μουσικής που σχετίζονται, για παράδειγμα, με το φύλο, την πολιτική, την εργασία, την τεχνολογία, το τοπικό και το παγκόσμιο στοιχείο.
Προερχόμενοι/ες από διαφορετικές επιστημονικές κατευθύνσεις, όπως η μουσικολογία, η ανθρωπολογία, η εθνομουσικολογία, η ιστορία, η κοινωνιολογία είχαμε μια σπάνια ευκαιρία να συνομιλήσουμε διεπιστημονικά και να αναστοχαστούμε για τη σημασία ενός πεδίου του εκφραστικού πολιτισμού που αντλεί τη ζωτικότητά του από τη δημοκρατικότητα, τη μαζικότητα και εν τέλει την ικανότητά του να αποτυπώνει ταχύτατα κοινωνικές αντιλήψεις, πρακτικές και εξελίξεις ή ακόμη και να προοικονομεί ευρύτερες ανακατατάξεις.
Το Διεθνές Συνέδριο για τη Δημοφιλή Μουσική στην Ελλάδα ήρθε σε μια ιστορική συγκυρία κατά την οποία η ελληνική κοινωνία αλλάζει ραγδαία, σε επίπεδο πολιτικό, οικονομικό, κοινωνικό και εν τέλει πολιτισμικό και αξιακό. Μαρτυρεί δε την επείγουσα ανάγκη σύζευξης των σχέσεων ανάμεσα στην ερευνητική κοινότητα, τον καλλιτεχνικό κόσμο και τις τοπικές κοινωνίες για την παραγωγή μιας γνώσης κοινωνικά και πολιτικά επίκαιρης, και ικανής να ερμηνεύει τον κυρίαρχο λόγο ή/και να προκαλεί ρήγματα σε αυτόν. Αναδεικνύοντας τη σπουδαιότητα της δημοφιλούς μουσικής ως πεδίου «άξιου» μελέτης, ακρόασης και κριτικής αποτίμησης, πέρα από νοσταλγικές και εθνοκεντρικές αξιώσεις και κινούμενοι/ες εκτός του αναχρονιστικού δίπολου «εμπορικό-ποιοτικό», ευελπιστούμε να συνηγορήσουμε στη διάνοιξη ερευνητικών και καλλιτεχνικών διαδρομών προς ένα πιο συμπεριληπτικό μέλλον.
Η φιλοξενία της επιστημονικής αυτής συνάντησης, στο πλαίσιο του εδραιωμένου πια στις συνειδήσεις των ρεμπετόφιλων Φεστιβάλ «Μέρες Ρεμπέτικου στη Σκόπελο», αποτελεί κομβικής σημασίας συμπερίληψη που αναδεικνύει το επιβεβλημένο αίτημα για την προώθηση και επέκταση του δημόσιου διαλόγου περί δημοφιλούς μουσικής στην Ελλάδα σήμερα. Το ερευνητικό δίκτυο που συγκροτήθηκε με σημείο εκκίνησης το εν λόγω συνέδριο δεσμεύεται να έχει συνέχεια, διατηρώντας ενεργή τη συνομιλία του με την τοπική κοινωνία της Σκοπέλου.
Η Οργανωτική Επιτροπή του Συνεδρίου
Γιόνα Σταμάτη, Βασιλική Γιακουμάκη, Σίσσυ (Ασπασία) Θεοδοσίου, Ελένη Καλλιμοπούλου, Πηνελόπη Παπαηλία, Νίκος Πουλάκης
