Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος
«Έαρ μικρό, έαρ βαθύ, έαρ συντετριμένο», που γράφει και ο Νίκος Καρούζος. Είναι η ανθοφορία της εποχής. Είναι η θλίψη της Σταύρωσης, αλλά και η απαντοχή της Ανάστασης. Είναι η εκδρομή στο χωριό ή, αντίστροφα, η απόδραση από την πόλη.
Η λογοτεχνία -ιδιαιτέρως η ελληνική- έχει δώσει έμφαση στο Πάσχα ως ξεχωριστή γιορτή της χριστιανοσύνης, την πιο σημαντική από όλες. Kάπως έτσι βλέπουμε πολλά μεμονωμένα διηγήματα από παλαιότερους, αλλά και σύγχρονους συγγραφείς (βλ. Κόντογλου, Μυριβήλης, Νιρβάνας, Καρκαβίτσας, Ξενόπουλος, Καλιότσος, Δημητρίου κ.ά.), αλλά και αρκετές αναφορές σε ποιήματα σημαντικών ποιητών μας (βλ. Σολωμός, Παλαμάς, Σικελιανός, Ρίτσος, Λειβαδίτης, Βαρβέρης, Δημουλά κ.α.).
Πάντως, αν κάποιος επιθυμεί να διαβάσει εκδόσεις που είναι εξ ολοκλήρου αφιερωμένες στο Πάσχα, σίγουρα θα βρει κάποιες. Δεν είναι πολλές, αλλά είναι χαρακτηριστικές.
Πασχαλινά διηγήματα, Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης (εκδ. Εστία)
Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης υποσημειώνεται σε κάθε πασχαλινό αφιέρωμα και όχι άδικα. Είναι γνωστά τα διηγήματά του που αναφέρονται άμεσα στο Πάσχα κι εδώ τα βρίσκουμε συγκεντρωμένα στο βιβλίο των εκδόσεων Εστία.
Στη συγκεκριμένη έκδοση θα βρούμε αρκετά από τα γνωστά, αλλά και λιγότερο γνωστά διηγήματά του που αναφέρονται στη συγκεκριμένη εορτή, όπως τα: Υπό την βασιλικήν δρυν, ο Αλιβάνιστος, η Άκληρη, Χωρίς στεφάνι, Λαμπριάτικος ψάλτης και κάποια ακόμη.
Πάσχα στο χωριό, Αντώνης Σουρούνης (εκδ. Καστανιώτη)
Δεν θα περίμενε κανείς από τον Αντώνη Σουρούνη, από τη στιγμή που αποφάσισε να γράψει για ένα Πάσχα στο χωριό (εκδ. Καστανιώτη), αυτό να είναι ένα… κλασικό, συμβατικό Πάσχα.
Άλλωστε, ο συγκεκριμένος συγγραφέας ποτέ δεν αρκέστηκε στο προφανές και όλα τα βιβλία του φέρουν μια ξεχωριστή διάθεση απελευθέρωσης.
Κι εδώ, στην ουσία, έχουμε να κάνουμε με ένα on road αφήγημα, έστω κι αν δεν έχεις πάντα την αίσθηση της κίνησης, αλλά της παραμονής σε ένα αχανές και απροσδιόριστο χρόνο και τόπο.
Η ιστορία περιλαμβάνει τρεις φίλους -δυο άντρες και μια γυναίκα -που αποφασίζουν να διασχίζουν μ’ ένα «μεθυσμένο» ντεσεβό τη μισή Ελλάδα για να κάνουν «Πάσχα στο χωριό», σαν αυτό που θυμούνταν να κοιτάζουν στις ζωγραφιές των βιβλίων του σχολείου όταν ήταν παιδιά. Φυσικά, αυτή η ειδυλλιακή εικόνα δεν υπάρχει στην πραγματικότητα. Από τη νουβέλα του Σουρούνη δεν θα «περάσουν» οικογένειες να τρώνε ευτυχισμένες στο γρασίδι, ούτε αρνάκια να τρώνε το γρασίδι, ούτε και τσολιάδες να χοροπηδάνε γύρω τους.
Υπάρχει όμως Ανάσταση. Άσχετα αν δε χτυπούν καμπάνες, δεν πέφτουν τουφεκιές και δε σκάνε πυροτεχνήματα στον ουρανό. Μια ανάσταση που δε φαίνεται, δεν ακούγεται και κανείς από τους τρεις τους δε μιλάει γι’ αυτή. Πρόκειται για ένα διαφεύγον νόημα που αναζητούν οι τρεις φίλοι, αλλά δίχως να είναι σίγουροι ότι θέλουν οπωσδήποτε και να το βρουν.
Ρωσικά πασχαλινά διηγήματα (μτφρ. Δημήτρης Β.Τριανταφυλλίδης, εκδ. Επίκεντρο)
Οι Ρώσοι συγγραφείς, όπως και οι Έλληνες, έχουν δώσει μεγάλη σημασία στην ιερότητα του Πάσχα, ενώ το έχουν δει και ως χρονικό ορόσημο όπου οι πάγοι του χειμώνα υποχωρούν για να δώσουν τη θέση τους στην αναγέννηση της φύσης που φέρνει η άνοιξη.
Η συγκεκριμένη έκδοση (σε μετάφραση του Δημήτρη Β. Τριανταφυλλίδη) περιλαμβάνει διηγήματα Ρώσων συγγραφέων που καλύπτουν δύο αιώνες της μεγάλης λογοτεχνικής παράδοσης της χώρας των Ρως.
Στη συλλογή βρίσκουμε διηγήματα των Ιβάν Μπούνιν, Αντόν Τσέχωφ, Αλεξάντρ Κουπρίν, Νικολάι Γκόγκολ, Λεονίντ Αντρέγιεφ, Βλαδίμηρου Σολοβιόφ, Ζιναΐντα Γκίπιους, Βελιμίρ Χλέμπνικοφ, Μπορίς Σιριάγιεφ και Βλαδίμηρου Μαρτσινόφσκι,.
Όλα μαζί μάς δίνουν την ευκαιρία να μυηθούμε στο ρωσικό Πάσχα και να το συγκρίνουμε με το δικό μας.
Πάσχα των Ελλήνων, Μικρή ποιητική ανθολογία (εκδ. Εκάτη)
Οπως σημειώσαμε και προλογικά στην ελληνική ποίηση το Πάσχα απαντάται ως θέμα σε αρκετούς ποιητές και μάλιστα διαφορετικών γενιών. Στη συγκεκριμένη έκδοση Πάσχα των Ελλήνων από τις εκδόσεις Εκάτη βρίσκουμε μια μικρή ποιητική ανθολόγηση κάποιων από αυτά τα ποιήματα με ανθολόγο τον σημαντικό ποιητή Γιώργο Κ. Καραβασίλη.
Βρίσκουμε τον Διονύσιο Σολωμό (από το «Λάμπρο»), τον Δεπούντη, τον Παπατσώνη, τον Τσάτσο, τον Θέμελη, τον Αλιθέρση, την Ζωή Καρέλλη, την Μελισσάνθη τον Νίκο Καρούζο κ.ά. Προφανώς και το Πάσχα γιορτάζεται στη χώρα μας και ποιητικά.
