10 μυθιστορήματα για όσα μπορούν να πάνε στραβά σε ένα νησί

Στη λογοτεχνία, οι χαρακτήρες που επισκέπτονται κάποιο νησί έρχονται συχνά αντιμέτωποι με τον ίδιο τους τον εαυτό, με τους κατοίκους του νησιού, με την Ιστορία, μας διαβεβαιώνει η συγγραφέας Ρεμπέκα Ρουκάιζερ, η οποία, σε άρθρο της στον Guardian, προτείνει «δέκα μυθιστορήματα για όλα όσα μπορούν να πάνε στραβά σε ένα νησί».

Η Ρουκάζιερ αιτιολογεί τις επιλογές της με ένα σύντομο κείμενο για το κάθε βιβλίο, γραμμένο με μπρίο. Ανάμεσα στα βιβλία που ξεχώρισε, βρίσκονται δύο μυθιστορήματα που διαδραματίζονται σε ελληνικά νησιά: ο Μάγος, του Τζον Φόουλς, που εκτυλίσσεται στο επινοημένο νησί της Φράξου, βασισμένο στις Σπέτσες, καθώς και η Φόνισσα, το σπουδαίο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη.

The disaster tourist της Γιουν Κο-Ουν (2013)

«Μια γυναίκα που εργάζεται για ένα ταξιδιωτικό γραφείο που εξειδικεύεται στα πακέτα ανίερου ‘’σκοτεινού τουρισμού’’ επισκέπτεται τα αξιοθέατα του Μούι, ενός μικρού νησιωτικού κράτους, διαβόητου για τις δολίνες του. Βαθμολογεί την εμπειρία της με ‘’Δ’’. Η περιοδεία δεν είναι επαρκώς συνταρακτική, και η απειλή του θανάσιμου κινδύνου δεν θα είναι αρκετά έντονη για τους βαθύπλουτους πελάτες της, που πληρώνουν για να αισθανθούν τρόμο και οίκτο».

Μετά από τη δημοσίευση της αρνητικής κριτικής της πρωταγωνίστριας, ο διευθυντής ενός τοπικού θέρετρου την προσκαλεί ξανά στο νησί, υποσχόμενος πως θα μείνει άναυδη και θα αναθεωρήσει για όσα έγραψε, μόλις μάθει τα μελλοντικά σχέδια της επιχείρησής του.

Ο άκληρος (εκδ. Πορεία, μτφρ. Γιώργος Δεπάστας), του Άνταλμπερτ Στίφτερ

«Ένας νεαρός άνδρας φεύγει από το σπίτι του στην εξοχή, για να συναντήσει τον θείο του, ο οποίος ζει σε ένα απομονωμένο νησί σε μια λίμνη των Άλπεων. Μόλις επιβιβαστεί στο φέρι μποτ, ο θείος του τον πληροφορεί πως, για να μπει στη γη του, θα πρέπει πρώτα να πνίξει το αγαπημένο του πομεράνιαν. Ειδάλλως, θα κοιμηθεί έξω, στο βραχώδες έδαφος, χωρίς τροφή και νερό, με τα πανύψηλα βουνά για παρέα. Δεν υπάρχει γυρισμός. Η ομίχλη απλώνεται.

»Ο ήρωάς μας είναι παγιδευμένος. Και το χειρότερο, είναι παγιδευμένος σε ένα μυθιστόρημα του Άνταλμπερτ Στίφτερ, τον οποίο ο Κάφκα είχε χαρακτηρίσει ως τον ‘’χοντρό αδερφό του’’, και ο οποίος είχε το χάρισμα να αφορμάται από ιστορίες με κιτς στοιχεία, που παραπέμπουν στην εποχή του Μπίντερμαϊερ, και να δημιουργεί απόκοσμα, μοναδικά λογοτεχνικά έργα».

Treasure Island!!!, της Σάρα Λεβίν

«Σε κάποια απροσδιόριστη πόλη της Μέσης Αμερικής, μια νεαρή γυναίκα διαβάζει ένα αντίτυπο του κλασικού μυθιστορήματος του Ρόμπερτ Λούις Στίβενσον, αποκτά εμμονή με την ιστορία και η ζωή της αρχίζει να εκτροχιάζεται.

»Όχι, το συγκεκριμένο βιβλίο δεν διαδραματίζεται σε κάποιο μικρό νησί. Αλλά οι καταστάσεις βγαίνουν εκτός ελέγχου -με ξεκαρδιστικό τρόπο, με τη μανία που έχουν οι γκριμάτσες των ηθοποιών στις βουβές ταινίες-, επειδή η αφηγήτριά μας αποφασίζει να ζήσει τη ζωή της με πρότυπο τον Τζιμ Χόκινς από το Νησί των θησαυρών».

Ο μάγος (εκδ. Εστία, μτφρ. Φαίδων Ταμβακάκης), του Τζον Φόουλς

«Αυτό το ιλιγγιώδες, συγκλονιστικό, τρελό ‘’τούβλο’’ αφηγείται την ιστορία ενός νεαρού δασκάλου αγγλικών, του Νίκολας Ερφ, ο οποίος βρίσκει δουλειά σε ένα ελληνικό νησί και καταλήγει να παίζει τα ιλιγγιώδη, συγκλονιστικά, τρελά παιχνίδια ενός πλούσιου άνδρα».

Ο δράκος δεν χορεύει (εκδ. Oposito, μτφρ. Ισιδώρα Στανιμεράκη), του Ερλ Λάβλεϊς

«Το νησί της ιστορίας είναι το Τρινιντάντ, αλλά το νησί-μέσα-στο-νησί είναι η γειτονιά του Κάλβαρι Χιλ, Λιμανιού της Ισπανίας, όπου εκτυλίσσεται το καλειδοσκοπικό αυτό μυθιστόρημα, που μας παρουσιάζει τον τρόπο με τον οποίο αλλάζει η γειτονιά μέσα σε είκοσι χρόνια. […]

»Εξοργισμένοι από το σαδισμό των τοπικών αστυνομικών δυνάμεων, οι πολίτες του Κάλβαρι Χιλ ξεσηκώνονται με μια πράξη αντίστασης, τα επακόλουθα της οποίας σχετίζονται με την κληρονομιά του θεσμού της δουλείας και της αποικιοκρατίας».

Η φόνισσα (εκδ. Πατάκη) του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη

«Στο κρεβάτι της εγγονής της, μια ηλικιωμένη γυναίκα αναπολεί τη ζωή της, σημαδεμένη από τη θλιβερή φτώχεια και τον φρικιαστικό σεξισμό. Άγρυπνη, αρχίζει να σκέφτεται πως η βρεφοκτονία είναι μια φιλανθρωπική πράξη, που θα απαλλάξει τους πάντες από την πρόσθετη δυστυχία. Αυτό που ακολουθεί είναι ένας φόνος, και μετά ένας δεύτερος, και μετά ακόμα ένας… και μετά ένα ανθρωποκυνηγητό σε ένα ηλιόλουστο νησί του Αιγαίου, που μας παρουσιάζεται σε αυτόν τον περίεργο, γεμάτο με οργή, μύθο».

Η αστυνομία της μνήμης (εκδ. Πατάκη, μτφρ. Χίλντα Παπαδημητρίου), της Γιόκο Ογκάουα

«Σε ένα απροσδιόριστο νησί, βυθισμένο σε έναν ατέλειωτο χειμώνα, τα πράγματα συνεχώς εξαφανίζονται. Μετά από την εξαφάνιση των σμαραγδιών, των πουλιών, των τριαντάφυλλων κι όλων των σκαφών και των φέρι μποτ για την ηπειρωτική χώρα, οι αναμνήσεις των περισσότερων νησιωτών με αυτά ξεθωριάζουν, και μόνο κάποιοι άτυχοι διατηρούν άθικτη τη μνήμη τους, προκαλώντας την οργή της τυραννικής Αστυνομίας της Μνήμης».

Η αυτοβιογραφία της μητέρας μου (εκδ. Κέδρος, μτφρ. Αικατερίνη Χαλμούκου), της Τζαμάϊκα Κίνκεϊντ

«Η Ζουέλα, ένα κορίτσι από την Αφρική και την Καραϊβική, που μεγαλώνει στη Δομινίκα, έχοντας χάσει τη μητέρα της και με τον πατέρα της συχνά απόντα, υπομένει ολομόναχη τον ρατσισμό της δασκάλας της, τη δολοφονική ζήλια της θετής μητέρας της, τη σεξουαλική κακοποίηση του θετού πατέρα της και την επακόλουθη εγκυμοσύνη. Μόλις ενηλικιωθεί, η Ζουέλα αντιμετωπίζει όλα τα προβλήματά της, από τα οποία δεν μπορεί να γλυτώσει, με μια αδυσώπητη αυτάρκεια. Κάθε έργο της Κίνκεϊντ είναι λαμπρό, όμως αυτό το λυρικό μυθιστόρημα είναι το πιο συγκλονιστικό βιβλίο της».

Η εφεύρεση του Μορέλ (εκδ. Πατάκη, μτφρ. Αχιλλέας Κυριακίδης), του Αδόλφο Μπιόυ Κασάρες

Ένα μυθιστόρημα που λάτρεψε ο Χόρχε Λούις Μπόρχες, όπως επισημαίνει η Ρουκάιζερ στο άρθρο της.

«Ένας κατάδικος αποφασίζει να κρυφτεί σε ένα τροπικό νησί που φημολογείται πως μολύνει όλους τους επισκέπτες του με μια θανατηφόρα πανώλη. Επιβιώνει με σχετική άνεση ανάμεσα στα ερείπια ενός μουσείου και ενός παρεκκλησιού και σε μια πισίνα γεμάτη με φίδια, ώσπου το νησί γεμίζει ξαφνικά και μυστηριωδώς με τουρίστες. Φοβούμενος μήπως τον καταδώσουν, κρύβεται στα παλιρροϊκά έλη, όλο και πιο αποδιοργανωμένος, μέχρι που ερωτεύεται μια τουρίστρια και αποφασίζει να προσεγγίσει την ομάδα».

Θαλασσινό ταξίδι (εκδ. Πατάκη, μτφρ. Μαρία Αγγελίδου), της Τούβε Γιάνσον

«Αυτό το βιβλίο απαλλάσσεται από τα χαρούμενα αστειάκια των υπόλοιπων περιπετειών των Μούμιν, παρουσιάζοντας μια ιστορία που στον λιωμένο πυρήνα της κρύβει στοιχεία ψυχολογικού τρόμου. Κάπως έτσι θα έμοιαζε ο Γουίνι το Αρκουδάκι, αν τον έγραφε ο Χάρολντ Πίντερ.

»Αποκαλύπτεται πως ο πατριάρχης Μπαμπάς Μούμιν είναι ένας ανίσχυρος δικτάτορας, έξαλλος που η οικογένειά του δεν εξαρτάται από αυτόν. Η Μαμά Μούμιν αποφασίζει πως, για το καλό της οικογένειας, τα μέλη της πρέπει να ταξιδέψουν σε ένα ερημονήσι, για να ξανανιώσει ο σύζυγός της. Αυτός, αντιθέτως, εξοργίζεται με την ανικανότητά του, η οικογένεια λιμοκτονεί, το νησί είναι στοιχειωμένο, ξεσπούν αδιάκοπες καταιγίδες, και η Μαμά Μούμιν κυριολεκτικά κρύβεται πίσω από το φόντο της εικόνας».